ភាសា C (C programming language)
ជាភាសាសម្រាប់សរសេរកម្មវិធីព័ត៌មានវិទ្យាដែលមានលទ្ធភាពអាចគ្រប់
គ្រង់និងដាក់ដំណើរការលើប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័ររួមទាំងប្រព័ន្ធ
អេឡិចត្រូនិកបានទៀតផង។ ភាសា C ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោកដេនីស រីឈី
(Dennis Ritchie) នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៦៩ និង ១៩៧៣
នៅបន្ទប់ពិសោធរបស់Bell Telephone ។ ភាសា C
ដំបូងឡើយត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីបង្កើតប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការយូនិក (Unix)ហើយក៏ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីបង្កើតកម្មវិធីជាច្រើនដែលដំណើរការនៅលើប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការយូនិក
រួមទាំងកម្មវិធីបម្លែងកូដ(Compiler) ផងដែរ។ ដូច្នេះហើយ ភាសា C
ក៏ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជាភាសាសម្រាប់បង្កើតប្រព័ន្ធ
ប្រតិបត្តិការ (system programming language )។
ប្រវត្តិ
ភាសា C បានបង្កើតឡើងដោយលោកដេនីស រីឈី (Dennis Ritchie) នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៦៩ និង ១៩៧៣ នៅបន្ទប់ពិសោធរបស់Bell Telephone នឹងមានសន្ទុះខ្លាំងនៅឆ្នាំ ១៩៧២ នេះបើតាមសំដីរបស់លោកដេនីស រីឈី។ គេបានដាក់ឈ្មោះភាសានេះថាជា “ភាសា C” ព្រោះវាត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយប្រើប្រាស់លក្ខណៈរបស់ភាសា B បង្កើតឡើងដោយលោក Ken Thompson។ ភាសា B គឺត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយពឹងផ្អែកលើលក្ខណៈរបស់ភាសា BCPL ដែលបានបង្កើតឡើងដោយលោក ម៉ាធីន រីឆាត (Martin Richards)។ ដូច្នេះ ភាសា C ទទួលលក្ខណៈដោយប្រយោលអំពីភាសា BCPL តាមរយៈភាសា B។ភាសា C ត្រូវបានបង្កើតដោយមានលក្ខណៈជិតស្និតនឹងការបង្កើតប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការយូនិក (Unix) ដែលតំបូងឡើយប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការយូនិក (Unix)នេះបានបង្កើតដោយកូដបណ្ដុំ(assembly) ប៉ុណ្ណោះ សម្រាប់ដាក់ប្រតិបត្តិការម៉ាស៊ីន PDP-7 ហើយដែលក្រោយមកក៏ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីដាក់ប្រតិបត្តិការម៉ាស៊ីន PDP-11។ នៅឆ្នាំ ១៩៧៣ ភាសា C បានបន្ថែមនូវរចនាសម្ព័ន្ធ(struct type)និងត្រូវបានយកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់សរសេរស្នូលរបស់ប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការយូនិក (Unix Kenal) ហើយដែលបានក្លាយជាភាសាសរសេរកម្មវិធីព័ត៌មានវិទ្យាទីមួយដែល ត្រូវបានគេយកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់បង្កើតប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការ ជំនួសការសរសេរបែបកូដបណ្ដុំ (assembly)។
នៅឆ្នាំ ១៩៧៨ លោក ប្រ៊ីយ៉ាន ឃ័រនីញ៉ាន (Brian Kernighan) និង ដេនីស រីឆាត (Dennis Ritchie) បានបោះពុម្ពសៀវភៅ The C Programming Language លើកទីមួយ ដែលក្រោយមកបានគេហៅថា “K&R”។
នៅឆ្នាំ ១៩៨៣ វិទ្យាស្ថានបទដ្ឋានជាតិនៃសហរដ្ឋអាមេរិច American National Standards Institute (ANSI) បានបង្កើតបទដ្ឋានថ្មីសម្រាប់ភាសា C ហើយនៅឆ្នាំ ១៩៨៩ ក៏ត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាបទដ្ឋាន ANSI X3.159-1989 “Programming Language C” ដែលត្រូវបានហៅជាទូទៅថា ANSI C ឫបទដ្ឋាន C, ឫ C89។
នៅឆ្នាំ១៩៩០ បទដ្ឋាន ANSI C ត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយសហព័ន្ធបទដ្ឋានអន្តរជាតិ ISO ហើយដែលត្រូវបានគេហៅថា “C89″ ឫ “C90″។
ក្រោយមកបទដ្ឋាន”C89″ ក៏ត្រូវបានកែប្រែនិងបញ្ចូលបន្ថែមលក្ខណៈថ្មី និងត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយប្រព័ន្ធបទដ្ឋានអន្តរជាតិ ISO (ISO/IEC 9899:1999)នៅឆ្នាំ ១៩៩៩ដែលត្រូវបានស្គាល់ថា C99 ។
លក្ខណៈ
ភាសា C មានលក្ខណៈជាលំដាប់នៃប្រតិបត្តិការ (Procedural) និងត្រូវបានបង្កើតឡើងអោយមានជាបទដ្ឋាន ដែលអាចដាក់អោយប្រតិបត្តិការនៅលើគ្រប់ប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការទាំង អស់ (Linux, Mac, Window)។ ភាសា C ត្រូវការប្រើប្រាស់កម្មវិធីបម្លែងកូដ (compiler) អោយទៅជាកូដម៉ាស៊ីនដែលអាចដាក់អោយប្រតិបត្តិការលើម៉ាស៊ីនបាន។ ដូច្នេះ ភាសានេះត្រូវបានចាត់ចូលក្នុងជំពូកភាសាកូដបម្លែង (compiler) ដែលខុសពីជំពូកភាសាកូដបកប្រែ (Interpreter)។ភាសាC មានលក្ខណៈពិសេសៗដូចជា
- មិនប្រកាន់ប្រភេទទិន្នន័យរវាង characters និង Interger ដែលមានន័យថាប្រភេទទិន្នន័យទាំងពីរនេះអាចប្រើប្រាស់ជំនួសគ្នាបាន
- អាចធ្វើការគណនាដោយផ្ទាល់ដល់អង្គចងចាំរបស់កុំព្យូទ័រ (computer memory) ដោយការប្រើប្រាស់ Pointer
- ធ្វើការជាមួយនិងលក្ខណៈ Polymorphism
- អាចបង្កើតបណ្ដុំទិន្នន័យ (array) ជំនួសការប្រើប្រាស់ pointer
- មានប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិដែលអាចគ្រប់គ្រងច្រកចេញចូល Standard Input Output (I/O)
- មានប្រមាណវិធីសម្រាប់គណនាច្រើនដូចជា +=, -=, *=, ++ ។ល។និង។ល។
ឧទាហរណ៍:
កម្មវិធី Hello world
#include <stdio.h> int main(void){ printf("Hello, World!\n"); /* បង្ហាញ Hello, World!*/ return 0; }ក្នុងឧទាហរណ៍ខាងលើនេះ
#include <stdio.h>ប្រើប្រាស់ដើម្បីភ្ជាប់ទៅបណ្ណាល័យដែលមានស្រាប់ stdio ដែលបានបង្កើតប្រតិបត្តិការ printf។
លំហាត់ឧទាហរណ៍
(១). ចូរបង្កើតកម្មវិធីនៃប្រមាណវិធីបូក ដក គុណ ចែកនៃទិន្នន័យចំនួនពិត a និង b :កម្មវិធី
#include <stdio.h> void main (void) { double a, b; /* តាង a និង b ជាអញ្ញតិនៃអថេរចំនួនពិត*/ printf("input the value of a and b"); scanf("%lf %lf",&a, &b); /*បញ្ជូលតំលៃ a និង b*/ printf("Addition = %lf\n",a+b); /*ធ្វើប្រមាណវិធីបូករវាង a និង b*/ printf("subtraction = %lf\n",a-b); /*ធ្វើប្រមាណវិធីដករវាង a និង b*/ printf("multiplication = %lf\n",a*b); /*ធ្វើប្រមាណវិធីគុណរវាង a និង b*/ printf("Division = %lf\n",a/b); /*ធ្វើប្រមាណវិធីចែករវាង a និង b*/ }(២) សរសេរកូដដើម្បីរកមធ្យភាគពិន្ទុ សិស្សដែលរៀន៤មុខវិជ្ជា ហើយបង្ហាញលទ្ធផលជាប់ រឺធ្លាក់ :
# include<stdio.h> # include<conio.h> # include<math.h> void main(){ float a,b,c,d,average;/*ប្រកាសអថេរតាង a,b,c,d ជាប្រភេទមុខវិជ្ជានិមួយៗ និង average ជាមធ្យមភាគពិន្ទុ*/ printf("please input a:\n b:\n c:\n d:\n"); scanf("%f%f%f%f",&a,&b,&c,&d); average=a+b+c+d/4; if (average>=50){ printf("you are passed exam!!"); printf("your score is %.2f:",average);} else{ printf("you are failed exam!!"); printf("your score is %.2f:",average);} getch();/*សំរាប់ទប់screen មិនអោយback មកវិញ*/ }(៣) សរសេរកម្មវិធីដោះស្រាយសមីការដឺក្រទី២ មានមួយអញ្ញាត:
# include<stdio.h> # include<conio.h> # include<math.h> void main(){ float a,b,c,delta,x1,x2; printf("Please input value of a: "); scanf("%f",&a); printf("Please input value of b: "); scanf("%f",&b); printf("please input value of c: "); scanf("%f",&c); delta =(b*b)-(4*a*c); if (delta>0){ x1=-b-sqrt(delta)/2*a;//sqrt()ជាអនុគមន៍រឹសការេ x2=-b+sqrt(delta)/2*a; printf("result of x1 :%f\n",x1); printf("result of x2 : %f\n",x2);} else if (delta==o){ x1=-b/2*a; printf("result of x1=x2=%f",x1);} else printf("no answer"); getch(); }
LOOP
Loop ត្រូវបានគេប្រើដើម្បីអនុវត្តនូវកិច្ចការដដែលៗតាមលក្ខខណ្ឌដែលគេបានកំនត់។ទំរង់ទូទៅរបស់ for loop គឺ:
for(initial ;condition ;update)for (តំលៃចាប់ផ្តើម;លក្ខខណ្ឌ;ការប្រែប្រួលតំលែ)
ឧទាហរណ៍ដូចជា:
for(i=1;i<5;i++)មានន័យថាតំលៃចាប់ផ្តើមរបស់i គឺ់i=1ហើយi នឹងកើនតំលៃរហុតដល់4។
ដោយសារi++ វាកើនតំលៃម្តង1ៗ iមិនអាចស្មើ 5 បានទេ ព្រោះi<5។
ឧទាហរណ៍ :
#include<stdio.h> #include<conio.h> void main(){ clrscr(); int i; for(i=1;i<5;i++) printf("%d ",i); getch(); }លទ្ធផលដែលទទួបានគឺ
1 2 3 4
សរសេរកម្មវិធីបង្ហាញតំលៃy ដោយy=x * 2ដោយបង្ហាញចាប់ពី០ដល់8ដោយប្រើfor loop:
#include<stdio.h> #include<conio.h> void main() { clrscr(); int x,y; for(x=0;x<5;x++) //x++ មានន័យថាxបញ្ចេញតំលៃហើយទើបកើនតំលៃ printf("y= %d ",x*2); //យើងអាចដាក់រូបមន្ត(x*2)ដោយមិនចាំបាច់សរសេរstatement(x=x*2) getch(); //wait for input }លទ្ធផលដែលទទួលបាន
y=0 y=2 y=4 y=6 y=8
សរសេរកម្មវិធីបញ្ចេញតំលៃដោយប្រើ while loop:
#include<stdio.h> #include<conio.h> void main(){ int count; int answer; count=1; while (count<=5){ answer=count*2; printf("%d*2 =%d;",count,answer); count=count+1; } getch(); }លទ្ទផលដែលទទួលបានគឺ
1*2=2;2*2=4;3*2=6;4*2=8;5*2=10;
ការប្រើប្រាស់ switch
switch ត្រូវបានគេប្រើ ដើម្បីជាជម្រើសក្នុងការជ្រើសយកមធ្យោបាយណាមួយ។ទំរង់ទូទៅរបស់ switch គឺ៖
switch(variable) {case const'''1''': statement; break; case const'''2''': statement; break; ... case const'''n''': statement; break; default : statement; }ឧទាហរណ៍ៈ កម្មវិធីដែលអាចឲ្យអ្នកវាយបញ្ចូលពិន្ទុ បន្ទាប់មកវានឹងបង្ហាញនិទ្ទេស:
#include<stdio.h> #include<conio.h> void main() { clrscr(); float score; char grade; printf("Input your score:"); scanf("%f",&score); switch(score/10) { /*(score/10) យកពិន្ទុសរុបចែកនឹង១០ */ case 10: case 9: grade='A'; break; /* 90-100 បង្ហាញនិទ្ទេសA ដោយមិនចាំបាច់ដាក់លក្ខខណ្ឌ នៅក្នុង case 10 ឡើយ*/ case 8: grade='B'; break; /* 80-89.99 បង្ហាញនិទ្ទេសB */ case 7: grade='C'; break; /* 70-79.99 បង្ហាញនិទ្ទេសC */ case 6: grade='D'; break; /* 60-69.99 បង្ហាញនិទ្ទេសD */ case 5: grade='E'; break; /* 50-59.99 បង្ហាញនិទ្ទេសE */ default: grade='F'; } printf("Your score is %f\n",score); printf("Your grade is %c",grade); getch(); } ដកស្រង់ចេញគេហទំព័រ វិគីភីឌាសព្វវចនាធិប្បាសេរី